Anlam.. anlama.. anlatım.. dünyanın en zor üç işidir:


ANLATIM

betimleme AÇIKLAMASI

yorumlama AÇIKLAMASI

çeviri AÇIKLAMASI

ANLAMA

eviri AÇIKLAMASI

indirgeme AÇIKLAMASI

bindirgeme AÇIKLAMASI

ANLAM


Buna rağmen biz yine de anlam ve anlatımı ANLAMADAN vaz geçmeyiz..



ÖĞRENME anlatımı

KONUŞMA anlatımı

DÜŞÜNME anlamı

İNANMA anlamı

ŞAŞIRMA anlatımı

BOŞ VERME anlatımı


Sonunda işler gelir dört noktada toplanır:


kendini ANLAMA

başkasını ANLAMA

kainatı ANLAMA

tanrıyı ANLAMA

Düzenleyen osmanziya - 06-Nisan-2023 Saat 05:29

YÖNTEM BİLİMSEL ANALİZ (YBA) soyut ve biçimsel bir bilgi olarak onun İÇERİKSİZ mesajını verirken.. İNSANBİLİM ve İSLAMBİLİM konularını işlerim.. buna rağmen insanbilim ve islambilim gibi yöntembilim çalışması da meyvesinini vermedi.. nedenleri bizce malum.. ancak biz hiç olmazsa onun nasıl başladığı hususunda burada bir AÇIKLAMA (deklare) yapacağım.. bu paylaşımda AÇIKLAMA bulunuyor.. ancak huyum kurusun.. bir nesnenin kökünü ya da bir işin temeline.. biçimine inmeden yapamıyorum.. burada da açıklamanın açıklamasını yapmaya kalkıştım..
İslambilim için..

Yöntem Bilimsel Analiz.. nasıl başladı AÇIKLAMAYA çalışacağım.. aslında 1990 da başladı.. fakat tam belirmesi 1996 yılını bulmuş ve 1998 de IV. Ulusal Yayın Kongresinde sunduğum Ulusal Kalkınmanın Koşulları Bilgi Toplumu ve Hukuk Devleti BİLDİRİSİNDE ve en nihayet 1999 9.cü ayında Türk Felsefe Derneğinde yaptığım prezantasyonda kesin olarak ortaya çıkmıştır.. bu durumda İKİNCİ BİN'in başında YBA filizini verde 2020 Bandırma Üniversitesince hazırlanan II.Uluslararası Filoloji Konresinde de ete kemiğe büründü.. diyebiliriz. Ete kemiğe bürünen elbette TANRI değil.. insan.. hatta İNSAN daha ortaya çıkmadı.. Beşeriyetin yapısı olan KÜLTÜR ile ortaya çıkam MEDENİYET.. insaniyet kulesini inşa ediyor.. bizde ona tuğla taşıyoruz.. fakat çağımız insaniyet inşasını ROBOT yapma olarak anlıyorlar.. biz bir AÇIKLAMA yapalım.. dedik..
Yöntembilim için..

YBA nasıl başladığına dair bir "Açıklama" yapacağım.. fakat önce AÇIKLAMA hakkında bir "açıklama" yapalım.. her şey hazır ÇEVİRİ programına çeviri YAZDIM şu çıktı:


EXPLANATION • açıklama,
• izah,
• tanımlama,
• anlam,
• manâ,
• yorum
STATEMENT • açıklama,
• ifade,
• beyan,
• demeç,
• söz,
• rapor
COMMENT • yorum,
• açıklama,
• eleştiri,
• gevezelik,
• boş lâf
ACCOUNT • hesap,
• açıklama,
• banka hesabı,
• hesap verme,
• önem,
• sebep
CLARIFICATION • açıklama,
• arıtma,
• aydınlatma,
• temizleme,
• durulma,
• açılma
DECLARATION • beyan,
• bildirim,
• deklarasyon,
• beyanname,
• açıklama,
• ifade
ILLUSTRATION • örnekleme,
• resim,
• açıklama,
• çizim,
• örnek,
• tanım
DEFINITION • tanım,
• tanımlama,
• tarif,
• açıklama,
• belirleme,
• belirtme
COMMENTARY • yorum,
• açıklama,
• tefsir,
• eleştiri
EXPOSITION • sergi,
• teşhir,
• açıklama,
• sergileme,
• yorumlama
INSTRUCTION • talimat,
• eğitim,
• yönerge,
• öğrenim,
• açıklama,
• eğretim
EXPLICATION • açıklama,
• izah,
• yorum,
• yorumlama
ELUCIDATION • aydınlatma,
• açıklama,
• izah
PARAPHRASE • açıklama,
• yorum
GLOSS • cila,
• açıklama,
• dipnot,
• perdah,
• dış güzellik,
• yorum
HEARING • işitme,
• duruşma,
• duyma,
• dinleme,
• oturum,
• açıklama
ENDORSEMENT • ciro,
• onay,
• destek,
• açıklama,
• havale
INDORSEMENT • ciro,
• açıklama,
• onay,
• destek
ILLUMINATION • aydınlatma,
• ışıklandırma,
• aydınlık,
• açıklama,
• izah,
• zihin açma
DIRECTION • yön,
• istikamet,
• yönetim,
• talimat,
• yönetme,
• açıklama
PROFESSION • meslek,
• iş,
• uzmanlık alanı,
• uğraşı,
• uğraş,
• açıklama

Bilgi ise işte bilgi.. pek siz bu AÇIKLAMA'dan ne anladınız.. hiççç diyeceksiniz.. haklısınız.. bir tane değil ki 21 tane başlık.. her birinde en az beş alt başlık bulunursa 105 kavramı akılda tutmak nerede ise olanaksız.. kafamız bilgisayar değil ki.. sanır bu paylaşım yapılan konuyu web sayfamda izlediğinizde biraz daha hızla ve kolay bir şekilde AÇIKLAMA'nın resmini görerek bir kanaata erişeceksiniz.. işte belki o zaman YBA in ne olduğunu onun bir örneği ile ANLAMIŞ olursunuz.. kimbilir belki o zaman DİLTHEY'in anlama ve açıklama ilimleri farkını da ne yapmış oluruz.. anlamış mı açıklamış mı ? Siz karar vereceksiniz...
İnsanbilim için..

T=aciklamatablo

Açıklama var ise demek ki daha önce “kapalı” bir nesne ya da iş ya da durum var demektir ki o örtülüyü “açık”hale getirecek.. o bilinmeyeni bilinen yapacak.. söz ya da anlatıma AÇIKLAMA denilmektedir.

Bu tabloda iki açıklama tarzı gösterilmiştir.
Birincisi tablonun üstünde IŞARETİN çevirisi..
yani TERCÜMESİ yani aslına irca edilmesi..
İkincisi tablonun altında DELALETİN evirisi..
yani TEVİLİ.. yani evveline inilmesi..

İşaret sözcüğünü duymuşsunuzdur.. en iyi bilindik İŞARET dildir. Eğer konuşulan lisan kendi diliniz ise onun işareti fark etmezsiniz.. ancak yabancı bir dil ile karşılaştığınızda o dili bilmiyorsanız sesleri gürültü ve yazıları görüntü halinde kalacaktır. Onu anlaşılır kılmak içinde yazılıysa bir tercümana ya da sesli ise simultane mütercime gereksinim duyulur.

DİL her ne kadar kendisi bize bildik ve tanıdık gelse bile mahiyetine en az bildiğimiz 7 (yedi) dört nesneden biridir; Diğerleri din, anlam, amaç, mekan ve zaman ve hareket..

İlk açıklama.. BİLMEDİĞİMİZ bir dilin işaret ve göstergelerin tercümesi ve çevirisidir. Peki bildiğimiz bir dil örneğin kendi ana dilimiz olsaydı onun başka tür hangi açıklamalarını söz konusu edinirdik ? Bu soruyu tablonun yukarısından İŞARET kutusunun solundaki ve sağındaki kutular söylüyorlar: TASVİR (betimleme) ve TEFSİR (yorumlama)
Tasvir edebi metinlerin.. tefsir ise ilmi ve dini metinlerin.. yerleşik anlatımlarıdır.
Genelde tasvir (BETİMLEME) varlıkları ve olayları ibare ve ilan eder.. tefsir (YORUMLAMA) yapıları ve işlevleri.. ifade ve ilam eder.. dikkat ederseniz burada hem bildiğiniz sözcükleri hem de bilmediğiniz kelimeleri kullandım.

Yaklaşık yedi yüz yıllık Anadolu   kültürümüz doğal olarak yüz yıldır SALLANTILI bir DÖNEM’den geçtiğinden.. pek çok sözcükler kuşaklar arasında bile normal bir süreçle.. “yabancı” sözcüklerin istilasında uğradı.. oysa değerli işaretler olan sözcükler hangi dilden olursa olsun “yabancı” değildir.. sadece biz onları “öğrenmediğimiz” için “bilmediğimizden” bize tapanca gibi geliyorlar. Eğer onları sevimli bulup öğrensek korku karanlığı değil bilgi aydınlığı verecekler. Kısaca eğer bir “açık”lama bekliyorsak öncelikle kelimeler bize kapalı ve karanlık ve yabancı gelmemelidir.

Eger kelimeleri biliyorsak başkalarının bize onları tercüme etmesine gereksinim duymayız. Öyle ise eğer bir AÇIKLAMA bize AÇIK gelmiyorsa bunun ilk nedeni konuşmadaki sözcüklerin anlamını bilmiyor olmamızdır. Bundan sonraki nedeni ANLATANIN anladığımız sözcüklerle bize konuşmamasıdır. Buna rağmen bir biz metindeki bütün sözcüklerin anlamını bilmesek dahi bildiğimiz kelimeler o anlatımın yarısından çoğunu anlamamıza yardım eder. Hatta bildiğimiz kelimelerin öncesine ve sonrasına bakar şuur altımız o sözcüğün yaklaşık anlamını verir. Zaten eğer o açıklamaya ihtiyacımız varsa ya sözlüğü bakarız ya da konuşana kelimenin anlamını sorarız.

İlk açıklama işaretin tercümesi (çevirisi) idi.. İkinci açıklama.. delaletin tevili (evirisi) dir.
İşareti çoğu aman duymuşsunuzdur da DELALETE nadir rastlarsınız. Hatta onu DALALET ile karıştırırsınız. Delalet “del” harfiyle yapılır.. DE diye ince okunur. Dalalet “dat” harfiyle yazılır.. DA diye kalın okunur. DEL ile DAL sesleri Güzel Türkçe’miz anlamlı seslerdendir. Del, tahtada delik açma.. Dal, ağaçta dallanıp budaklanmayı çağrıştırır. Delalet bir delilin bize bir hedefe götürmesini .. Dalalet ise karşımıza karışık ve karanlık bir manzara çıkmasını aklımıza getirir. Burada bizim konunuz.. bizi dalaletten delalete götürecek açıklamalar hakkında bilgilenmektir. İşte burada da DELALET kutusunun solunda İZAH (açıklama) sağında İRCA (indirgeme) yazıyor.

“İzah”ın delaleti ve delikten geçirmesi ile “irca”nin delaleti ve yol göstermesi arasında ne fark bulunuyor ? Tablo demiş ki izah “konseptual” açıklama.. irca “redüktif” indirgeme.. ne oldu açık olacağını daha kapalı oldu.. haklısınız.. bunu size FRANSIZCA konsept ve redükt sözcüklerini açarak anlatmam lazım.. “izah” kavramsal (konseptual) bir açıklamadır, dediğimde biraz mürekkep yalamış çoğu kimse KAVRAM (konsept, mefhum) kelimesini iyi kötü anlayabilir fakat bu tüm soyut sözcüklerin ve nesnelerin atası olan MEFHUMU   herkese anlatmak kolay değildir. İnanın her birimiz FİKİR ederken tefekkür yaparız.. tefekkür yaparken bir tarzının kavramları ve anlamları FEHM etmek.. bir tarzının da amaçları ve toplamları FIKH etmek olduğun çok iyi yaptığımız ve bildiğimiz halde.. bunan asla farkında olmayız.. farkında olmamız için bunu iyi bilen birisinin bize açık ve seçik açıklaması gerekir.. açık etmesi yetmez seçik etmesi de gerekir.

İşte AÇIK ederken AÇIKLAMA ve sarih etmek gerekirken.. SEÇİK ederken “ayrıca” bir AÇILAMA ve şerh etmesi gerekir. Fakat bunu en iyi MANTIK hocaları ve profesörleri bile yapamamışken ANLAŞILMAZ yazmakla ünlü bu fakir nasıl yapabilirim ki.. işte delalet AÇIKLAMASI (seçiklemesi) , işaretin açıklamasından bunun için daha zordur. Buna rağmen siz yukarıda dediğim yine bir şeyler anladınız fakat tamamen anlamadınız.. şimdilik buna kısaca şöyle bitirelim; kavramları indirgenir.. anlamlar açıklanır.
“Taş ağırdır” tanımı bir indirgemedir.
“Ahmet aslan gibidir” benzetmesi bir açıklamadır.

Saygılarımla, sağlıcakla kalınız.
Osmanziya 07.04.2023 Üçkuyular.İZMİR      

      



Düzenleyen osmanziya - 07-Nisan-2023 Saat 04:47