Mehmet BAŞ yazdı:

Fertekli Mehmet Galip Bey: Osmanlı Aydını, Şair ve Mason Önderi
Osmanlı Devleti’nin son dönemleri, hem siyasal çalkantıların hem de aydınlanma hareketlerinin iç içe geçtiği bir dönemdi. Bu sürecin önemli figürlerinden biri de Mehmet Galip Bey’di. 1853 yılında Niğde’de doğan Galip Bey, sadece bir devlet adamı değil, aynı zamanda güçlü bir şair, diplomasi ve hukuk alanında önemli roller üstlenmiş bir bürokrat ve Türkiye’de masonluğun kurucularından biri olarak tarihe geçti.
Devlet Adamı Olarak Mehmet Galip Bey
Mehmet Galip Bey, genç yaşta Osmanlı bürokrasisine adım atarak çeşitli vilayetlerde görev aldı. Muş’ta başladığı memuriyet hayatı, zamanla İstanbul, Bağdat, Konya, Selanik ve Trabzon gibi şehirlerde önemli görevler üstlenmesini sağladı. Maliye Mektubi Odası’nda çalışmış, Tahrirat Müdüriyetinde görev almış, Ceza Mahkemesi Başkanlıkları gibi kritik makamlara atanmıştır.
II. Meşrutiyet’in ilanının ardından Osmanlı’nın en yüksek meclislerinden biri olan Meclis-i Ayan’a üye olarak atanması, onun devlet yönetimindeki etkinliğini gösterir. Bu dönemde özellikle hukuki düzenlemeler, modernleşme çalışmaları ve adalet sistemine yönelik reformlarla ilgilendi. Ancak Galip Bey’in etkisi sadece devlet yönetimiyle sınırlı kalmadı; o, aynı zamanda dönemin en önemli ezoterik hareketlerinden biri olan masonluk örgütlenmesinde de kilit bir figürdü.
Türkiye’de Masonluğun Temellerini Atanlardan Biri
Osmanlı Devleti’nde masonluk, Batı’da olduğu gibi sadece felsefi veya ezoterik bir hareket olmaktan öte, modernleşme yanlısı aydınların bir araya geldiği bir yapı olarak da dikkat çekiyordu. Mehmet Galip Bey, dönemin önde gelen İttihat ve Terakki üyeleriyle birlikte Türk masonluğunun temellerini atan isimlerden biri oldu.
O dönemde Osmanlı’da masonluk, özellikle Selanik’te faaliyet gösteren Makedonya Risorta Locası üzerinden şekillenmekteydi. 3 Mart 1909’da, İttihat ve Terakki’ye mensup 10 önemli şahsiyet, bu locada 33. dereceye yükseltildi. Bu isimler arasında Talat Paşa, Rıza Tevfik, Mehmet Cavit Bey ve Mehmet Galip Bey gibi önemli kişiler yer alıyordu. Bu toplantının ardından, Türk Süprem Konseyi resmen kuruldu ve bu tarih, Türkiye’de masonluğun kurumsallaşmasının başlangıcı olarak kabul edildi.
Galip Bey, bu yapılanmanın kurucu üyelerinden biri olarak masonluğun Osmanlı’daki entelektüel tabana yayılmasında kritik bir rol oynadı. Dönemin mason locaları, sadece felsefi öğretilerin değil, aynı zamanda siyasal reformların tartışıldığı, modernleşme projelerinin şekillendiği merkezler haline gelmişti. İttihat ve Terakki Cemiyeti de bu süreçte masonluk ile yakın bir ilişki içerisindeydi. Galip Bey, İttihat ve Terakki’nin güçlü bir destekçisi ve hukuki yapılanmasının şekillendirilmesinde önemli bir figürdü.
Masonlukta en yüksek mertebelerden biri olan 33. dereceye ulaşan Galip Bey, Osmanlı modernleşmesi, hukuk reformları ve devlet yönetimindeki dönüşüm süreçlerinde etkili olmuş, masonluğun sadece mistik bir öğreti değil, aynı zamanda bir entelektüel ve siyasal bir hareket olmasını sağlamıştır..
Şair Yönü: Kalemiyle Işık Yakan Adam
Mehmet Galip Bey’in şair yönü, onu sadece bir bürokrat ve mason lideri değil, aynı zamanda sanatın ve edebiyatın koruyucularından biri olarak da öne çıkarmaktadır. Onun şiirleri, Osmanlı’nın son dönemindeki derin melankoliyi, kader anlayışını ve insanın iç dünyasındaki çalkantıları yansıtır. Şiirlerinde ölüm, ilahi adalet ve aşk gibi konular öne çıkmaktadır.
En bilinen gazellerinden biri olan şu dizeler, onun ölüm temasını nasıl işlediğini gösterir:
"Gel, ne korkarsın ecel, simayı zerdimden benim,
Kurtar Allah aşkına dünyayı derdimden benim,
Bir Hüdaî aşıkım tahlil olunsa tiynetim
Dehre bin Mecnun gelir her cüzi derdimden benim"
Bir Sanatçı Ailesinin Dedesi: Kenter Kardeşler
Mehmet Galip Bey’in sanata olan ilgisi, ailesine de miras kalmıştır. Onun torunları arasında, Türk tiyatrosunun efsanevi isimlerinden Müşfik Kenter ve Yıldız Kenter bulunmaktadır. Bu, ailenin sanata olan yakınlığının kuşaktan kuşağa aktarıldığını gösteren önemli bir detaydır.
Kenter kardeşlerin sahne sanatlarına kattıkları değer, büyükbabalarının edebi ruhunu ve sanata olan ilgisini yansıtır niteliktedir. Mehmet Galip Bey’in sanata olan duyarlılığı, onun sadece bir bürokrat ve siyasetçi değil, aynı zamanda bir kültür adamı olduğunu da ortaya koymaktadır.
Son Yılları ve Mirası
Mehmet Galip Bey, Osmanlı Devleti’nin son yıllarında önemli görevler üstlenmiş ve 10 Şubat 1915’te vefat etmiştir. Sultan Mahmud Türbesi haziresine defnedilen Galip Bey, ardından bıraktığı eserleri, düşünceleri ve masonluk alanındaki öncülüğüyle hatırlanmaya devam etmiştir.
Onun ölümüyle birlikte, Osmanlı’nın modernleşme sürecine katkıda bulunan bir aydın, bir şair ve bir reformist de hayata gözlerini kapatmış oldu. Ancak şiirleri, bürokrasideki izleri ve masonluk alanındaki öncü kimliğiyle Mehmet Galip Bey, Osmanlı’nın son dönem aydınlarının simgesel isimlerinden biri olmuştur.
Mehmet Baş



Geniş ve derin Osmanlı kültürü içinde "masonluk" o zaman yüzeysel bir merak ve entelijensiyeya içine girmek bir adımdı ve iletişim kurmak için gerekli bir etiketti.. belki de bir değişiklik ve yenilik cazibesiyle aydınlar kapılıyorlardı.. ancak bu gün için müslümanlık.. masonlük ve marksizm.. İDEOLOJİ haline geldiğinde ve DEVLET şeklinde görüldüğünde değerleri kalmadı.. Osmanlı nasıl çekilip gittiyse Amerika ve Rusya'da ve Çinde dahil çekilip gidecekler.. fakat dil ve din ile emek ve özgürlük gibi ortak insanı değerleri insanları partilerine ve ideolojilerine toplamaya çalışıyorlar. Bunanla ileri gören ve vizyonu olanlar.. bunlar yetmiş seksen kadar ülkede yüz yüz elli kuruluş.. yeni bir düzeni kurmak çalışıyorlar. osmanziya

22.02.2025