TEŞBİH ÜZERİNE

Harika bir teşbih ve benzetme fakat hakikat ve gerçek değil...

Size BELAGAT kitaplarından verilen başka harika bir demagoji yapayım:

Bal iğrenç bir kusmuktur.
Şarab yakut bir içecektir.


Bu de benden olsun..

Demokrasi.. şuradan kötü bir meşverettir.
laiklik.. lâikrahelik'ten düşük bir hürriyettir.

Aslında bunlar toplum için gerek DANIŞMAYI birey için lazım olan ÖZGÜRLÜĞÜ temin için bulunan evrensel çözümlerdir. demokrasi=meşveret=danışma ya da laiklik=lâikrahelik=özgürlük eş anlamlı sözcüklerdir.

Fakat ben islami meşveret ve lâikraheliği yüceltmek için bu demagoji yaptım. Bunun tersi de yapılabilir.

Her ne ise burada paylaştığım tablo vesilesi bazı konuları dile getireceğim.    


Burada belli bir aksiyomatiğe göre yapılan sistematik bilim ve din ve metafizik ve felsefe anlatımı.. Bilim ve felsefe arasında alınan bir alanda ne bilime benzeyen ne de felsefeye benzeyen dinini yok saymak veya metafiziği sıfırlamak amacıyla yapılan bu teşbih....

Eskiden SAFSATA denilen bir DEMAGOJİ vikipedi de şöyle tanımlanıyor. "Demagoji; halkın isteklerine, ön yargılarına ve korkularına dayalı olarak yapılan siyaset ve destek arayışıdır. Yunanca demos ve agogos kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Genellikle üstün bir hitabet ve propaganda yeteneği gerektirir" olarak tanımlıyor.

Bilimcilerin dincilere karşı kullandığı bu tür ustalıklı anlatımlar olduğu gibi dincilerin bilimcileri karşı kullandığı laf cambazlıkları da bulunur.


Demagojiyi basit SAFSATAYI normal bir akıl aşabilir fakat bunun daha incesi retorik ve cerbeze söz konusu olduğunda işler zorlaşır. Bir avukat kendi haklı göstermek için sav ve kanıt arasındaki ilişkileri kullanarak davasını kazanabilir. Dava ve delil çizgisi içinde kalmak görevi ve işlevi olan hâkimlerin özellikle hukuk usulünde bu biçimsel hakikat karşısında fazla bir iş yapamazlar. Fakat maddi hakikatı arayan ceza usulünde bu biçimi aşacak kurallar ve malzemeler bulunabilir. Bu hakkı savunmak yolunda ve sorunları çözmek uğrunda kullanılan retoriğin cerbezesi ve retoriğinden daha ince olan hakikati aramak ve bulmak yolunda bilim ve hukukun ötesindeki çok yanlı ve yönlü felsefi sorunsallarda ve dini konularda iş diyalektiğin ve cedelin kullanılmasını gerektirir.


İşte bu sofistlerin retoriği ve platoncuların diyalektiği tartışmalarından doğan belirsizlik ve bulanıklığı kaldırmak için ARİSTO Organon adlı yapıtıyla düşünme ve konuşmanın bir numaralı aygıtı olan ve sağlam muhakemeyi hazırlayan mukayese ve karşılaştırma gücümüz olan MANTIK' ilkelerini uygulamış ve iki bin yıldan fazla geçerli olan ve Dekart ve Kant'ın düzeltmeleriyle halen yürürlüğü devam eden USUL bilimini kurmuştur.


Böylece Üstad-ı Sâlis, sistematik felsefenin üç konusundan biri olan EPİSTEMOLOJİ bilgi kuramında ayağımız yere bastıran ilk çalışmayı yapmıştır. Çağdaş uygarlığa YUNAN UYGARLIĞININ değerli bir katkısı olan ve İbni Sina ve Gazali gibi bir dâhilerin anlamakta zorlandığı bu ORGANON'u okuyamasa ve anlayamasa bile incelemeyi konuya ilgi duyan herkese öneririm.


Ancak bu Metod üzerine konuşma.. Etika.. Zihin Üzerine.. Teorik ve Pratik Aklın Tenkidi.. Varlık ve Zaman.. Tractatus.. gibi   temel bilim ve felsefe yapıtlarını okumak ve anlamak her kişinin harcı değildir. Ancak hepsinin temelinde ORGANON bulunur. Burada benim söyleyebileceğim husus.. bilinenlerden bilinmeyenlere giden yolculuğumuzda tümevarım ve tümdengeliminde temeli olan BENZETME, ilmi temsil ve edebi teşbih olarak en çok kullandığımız bilgi AYGITI ve fakat aynı zamanda en çok yanıltanda bir AYNA'dır.

Teşbih Ayine-i Şuur'dan ayırt etmek o kadar zordur ki bir taraftaki ŞÜPHE ile solu.. diğer taraftaki TEŞBİH ile sağı dümen suyuna aldığını fark edince.. antroposentrizm ve antropomorfizm gibi felsefe ve din sakatlarına nasıl kapılabildiğimizi fehm edince.. tefekkür ve tezekkürün daha dikkatli ve itinalı yapılması gerektiğini taakkül edersiniz.


Yansımadan ansımaya.. fehimden fıkha.. mukabeleden mukayeseye.. muhakemeden ve mukalemeye.. bütün işaret ve delaletlerin dayandığı bu nazar ve basar aleti olan teşbih ve temsile karşı daha dikkatli olmak gerektiğini görür ve örürsünüz.


İlk anlamamız gereken göz ve deniz aynasından akıl ve kalb aynasına kadar pek çok çeşitlerinin bulunmasıdır. Felsefenin çekirdeği olan BİLGİ KURAMI'nın da çekirdekçiği olan MANTIK.. düşüncenin en gizemli bileşenidir. YBA görsel bir anlam sürücü olarak çaktırmadan düşün-ME-lerinizin altına yerleşiyor ve yöntemsel bir anlatım aygıtı olarak da düşün-CE-lerinizin ardında duruyor.


Böylece ilginçi bir "bulmaca" olan DÜŞÜNMECE oyununda güvenli kullanabileceğiniz bir enstrüman haline geliyor. Çünkü YÖNTEM.. usul.. method.. de aynen İMAN ve itikad ve hakk gibi asla vaz geçemeyeceğimiz bir hakikattır.


Saygılarımla. Osmanziya yontembilim.com



Düzenleyen osmanziya - Dün Saat 20:27