Derler ki çocuk GIBI her sakalliyi babana benzetme.. gerçekten de bilinenlerden bilinmeyenlere giderken kullandigimiz en başat bilme ALETI benzetmedir. Fakat en çok yanildigimiz KARŞILASTIRMA turude budur. Diyeceksiniz ki hadi buna "somut" bir ORNEK ver. Hayir.. BEN size "soyut" bir BOLUMLEME sunacagim:
MANTIKTA kullanilan deduksiyon yani tumdengelim.. induksiyon yani tumevarim ve benzetme yani anoloji.. bu üçü bilinenlerden bilinmeyenlere giderken kullandiğimiz BILME aletleri.. diger tarafta bilimsel temsil ( analoji) yaninda bir de edebi teşbih ( metafor) söz konusu.
Şimdi butun bu " G I B I "lerin yaninda.. temsil ve teşbibin yaninda örnek ( numune ) kavramini kullaniyoruz esya için.. eşhas içinde usve (model) kavramimiz söz konusu..
şimdi kaç "gibi"miz oldu ? 4 tane:
birincisiv bilimsel anoloji ki ben buna BENZETIM derim.
ikincisi edebi metafor ki ben buna BENZETME diyorum.
üçuncusu eşhas icin model (usve)
dörduncusu eşya için örnek (numune)
Sizin dediginiz ORNEKLEM.. tumevarim denilen istikrada kullanilan evren-örneklem ilişkisinde kullanilan SAYMA yonteminde kullanilan küme ve uye ilişkisi..
Blgisayardaki dizin-dosya ilişkisi..bu sayma sayisal oldugunda TADAD olur sozel oldugunda IHSA olur.
Saymadan baska ÖLÇMEDE kullanilan birincil ve temel alti yedi tame ULUSLAR ARASI birimlerimiz soz konusudur.
Bu sozunu ettigimiz sayma ve olcme ve benzetmeye ilişkin misiller.. meseller.. timsaller ve temsiller akli ve mantikî temeller ve usuller.. birde kutbi mantiktan çikam nisbi matematigin mizanlar ve mikyasla ve kistaslari olur. Uzman matematik bilgim olmadigindan nicel ve sayisal denklem BIRIM çesit ve turlerin SIRALAYAMIYORUM.
Keza matematikten çikan istatistigin kendine has veri ölçuleri ve alan ölçekleri ve birim metreleri bulunur.
Tum bunlarin mahiyeti ne aynisi ne de gayrisi olan ara ve orta DURUM ki ben bu MSL'lere.. emesellere.. mimselamlara GIBI adini veriyorum.
Saygilarimla
Osmanziya 08.03.2025