Doğan HÜSEYİN face de şu paylaşımı yaptı:

26 ekim 2025 de


Allah İsminin Kökenine Dair: Dillerin, Sözcüklerin ve Hakikatin Buluştuğu İsim : Logos
Uzun süredir üzerinde çalıştığım etimolojik ve kavramsal bir araştırmanın kısa özetiyle geliyorum: “Allah” kelimesi yalnızca Arapçanın içinden doğmuş bir sözcük değildir. Bu isim, Yunan’ın Logosundan, İbranice Elohim’ine, Aramice Alaha’sına ve Arapça el-İlah geleneğine uzanan binyıllık bir düşünce hattının düğüm noktasında durur.
Logos — Herakleitos’un, Stoacıların ve Philo’nun konuştuğu o kadim kavram — aynı zamanda “söz”, “akıl”, “yasa” ve “düzen” demektir. Grekçedeki leg- kökünün taşıdığı “söylemek/toplamak/kanun koymak” anlamı, Doğu’nun Semitik dillerinde de yankı bulur: leh, laf, lafız, levh gibi formlar aynı anlam alanını taşır. Tarihsel temaslar, alfabe ve kelime alışverişleri bu köklerin birbirine nüfuz etmesine yol açmıştır.
Dilbilimsel süreçler de bunu mümkün kılar: el-Leh→ ses kaynaşmaları ve fonetik dönüşümlerle Allah biçimine gelmiş olabilir; aynı zamanda baştaki “el-” takısı yalnızca belirlilik değil, cismi-kapsayıcı bir ‘bütünlük’ vurgusu taşıyan çoğulluk takısıdır — yani “ilahların toplamı/ birliği” anlamına işaret edebilir. İbranice Elohim’in bile çoğul yapıda tek Tanrı için kullanılması burada paralel bir örnektir.
Sonuç şu: farklı dillerde farklı seslerle söylenen isimler — Logos, Elohim, Alaha, El/leh — aslında aynı metafizik gerçeğin farklı yüzleri olarak okunabilir: Birlik, düzen, kelamın Tanrısı. Bu etimolojik ve kavramsal bakış, Kur’an’daki “bilinemez-bilinir” gerilimini de aydınlatır: Tanrı dilde ve isimde görünür, fakat Özü hep perdenin ardındadır.
Bu durumda Allah ismi, “bütün güçlerin, bütün tanrısal isimlerin toplamı” anlamını taşır.
Tıpkı Herakleitos’un Logos’u gibi: çokluğu birleştiren, düzeni kuran, evreni aklın ve sözün birliğiyle yoğuran güç.
Bir başka ilginç nokta da ses dönüşümüdür.
Grekçedeki logos’un leg- kökünde bulunan “g” sesi Arapçada bulunmaz; tarihî süreçte genellikle “h” veya “ğ” sesine dönüşür.
Bu durumda leg → leh → Allah dönüşümü hem fonetik hem tarihsel olarak mümkündür.
Nitekim İslam öncesi Arap şiirlerinde “el-leh” biçiminde kullanımlar görülür; bu, kelimenin İslam’dan önce de var olduğunu gösterir.
leh, laf, lafız, levh, lügat
Bu konuda ulaştığım buluş benim kişisel çıkarımım oldu:
Benim için “Allah”, artık bir sözcük değil; insanın anlamla, varlığın kendisiyle temas ettiği sessiz bir anlam merkezi.
Daha derin okumak isteyenler için not: bu analizimi “Logos’dan Allah’a” “ Allah’ın ontolojik Analiİ” adlı kitabımda detaylarıyla, kaynaklarıyla ve filolojik kanıtlarıyla anlattım. Kitapta şunları bulacaksınız:
• Logos kavramının antik felsefedeki evrimi (Herakleitos — Stoacılar — Philo),
• Grekçe-Sami dil etkileşimleri ve fonetik dönüşüm örnekleri,
• İbranice/Aramice/Eski Sami karşılıkları (El, Elohim, Alaha vb.) ve onların teolojik yansımaları,
• Kur’an perspektifinde Tanrı adı: etimoloji, tevhid ve bilinemezlik ekseni,
• Filolojik ekler, kaynakça ve okunması kolay ama akademik titizlikte metinler.
Kitabım ilgini çektiyse veya metnin kaynakları, dipnotları hakkında bilgi almak istersen mesaj at — seve seve gönderirim ya da burada ayrıntı paylaşırım. Ayrıca sayfamda kitabın tanıtımından kısa pasajlar ve bibliyografik notlar paylaştım; merak edenler oraya göz atabilir.




dedim ki:









Degerli Kardeşim çalişmalarini tebrik ederim
Okuru ve eleştireni ve sorani bol olsun.
ALLAH azze ve celle'nin ÖZEL zat ismi oldugunu düşunuyordum. Malumu aliniz IHLAS suresinde bu isim bizzat KUR'AN-I MU'CIZ-UL-BEYAN tarafindan verilmis.Hatta Imami Nursî nin talebesi Husrev Agabeyin harika Allah lafzi celali ile yazilmiş muhteşem mushafini zevkle okurum. Hatta sol elini kaldir ve baş parmagini işaret parmagiyla birleştir arapca ALLAH yazar.
Bununla beraber yine IHLAS suresinde açik ve seçik ANLATILDIGI gibi Tanri ne nesnedir ne kimsedir.. bunun için O'nun adi ve ismi ve nami ve unvani ve OZEL adi ve HUSUSI ISMI olamaz.
Islamiyet gelmeden oncede muşrikler EL-LAH ismini kullaniyorlardi.. Bu isim Arap paganizminde lat ve menat ve uzza gibi tanrilarin baş ilahi olarak kullanilmiş. Nasil Zeus yunanda Iştar babilde jupiter roma da bas tanri olarak kullanilmişsa El-lah da oylesmdir.. Teo gibi.. Good gibi.. Dieu..gibi Yehova gibi ILAH ve TANRI kavramini ALLAH lafzi celalivOZEL isim haline getirilmesidir.
Bu özel isim seslendirilmesinin kulturlerde kullanilmasinin bir sakincasi olmadigi gibi yarari da çoktur. Bence de.. bir müsluman olarak bu muhteşem sesle zihni arindirmam bir şeref ve şuurumu nurlandirmam bir onurdur.
Keza LOGOS da muhtesem bir ses.. çok severim. Her aydin gibi ARISTO'nun hayraniyim. Rahmetli Ali KÖMURCU Agabey bana çagdaş Aristo diye iltifat ederdi. Inşaallah kitabinizi okur zati âlinizle tanişirizm Beni ata ve dede lakabim GOSGOS.. OSman dede ismim. Ziya babamin ismi MUStafa özel adim. BUĞUÇAM soy adim. Bu isimle INSANBILIM yazarim. Dinnur YAŞAR ismimle ISLAMBILIM yazarim. Osmanziyaoglu adimla yontembilim.com sayfamda YÖNTEMBILIM yaparim. face sayfalarima ve web sayfama ziyaret ve eleştirim ve sorularinizi beklerim.
osmanziya yontembilim.com 28.10.2025 10:20