ÇÖZÜMLEME

Din; iradeleri olsun olmasyn sorumlu-?uurlu olarak yaratylmy? melek-ruhaniyat, cin-ins olarak vasyflandyrylan varlyklara, görevlerini talim etmek, hayatlaryny tanzim etmek üzere yaratycy ve ya?atycy kudret tarafyndan ayet-kutsi hadis biçiminde; seçilmi? emirber ve iradi elçiler vasytasyyla  buyurulan emirler ve ö?ütlerden müte?ekkil prensipler ve haberler bütünüdür. bu arada bunlara parelel zaman içinde ortaya konulan insanly?a faydaly, hayyrly, do?ru prensipler ve haberler de dini mahiyettedir, denebilir. 

Gerçek din,  disiplinli olmayy, çaly?mayy emreder. Ö?renmeyi-fenni ve medeni geli?meyi-ara?tyrmayy te?vik eder, Dinin özü yüce yaratycyyy tanymak, ona tazimde bulunmak ve itaat etmektir. Bütün hak-gerçek dinlerde anahtar kelime, kayytsyz ?artsyz  tasdik edilen “la ilahe illallah-Allah’tan  ba?ka tapylacak ilah yoktur”  kabulüdür. Ki bu anlayy? ve kavrayy? en temel amaç yani inanç-iman olarak nitelenmektedir. Kysacasy  din; hayatyn gayesi-amacydyr. Din; inançtyr-imandyr, prensiptir, ilimdir, namustur, haysiyettir, ?ereftir…

Gerçek dinler, vahiy mele?i-Cebrail kanalyyla bir yandan gaybi alemde hiyerar?ik-ilahi nizamyn tesisinde önem arz etmekte, di?er yandan yine vahiy mele?i kanalyyla ?uhudi alemde kalp-vicdan safiyeti en üst seviyede, en keskin zekai haiz, her daim nefsini kontrol eden peygamberlere talim edilmek yönüyle ve dolaysyyla cinler-insanlar için önem arz etmektedir..

Din, melek ve ruhaniyete, emir mahiyetinde; cin ve ins’e  ise ö?üt ve ibretlik haberler mahiyetinde yol-yöntem gösterir.

Din, ister iradi olsun, ister iradi olmasyn zikir ve dua, ibadet ve tefekkürdur. Ki zikir ve dua olsun, tefekkür ve ibadet olsun dayana?y  feraiz ve sunnettir.

Evet en son din islam, en son resul  Hz. Muhammed (A.S.V) dyr.

?ema çerçevesinde yapmy? oldu?um bu deneme, ?üphesiz dini betimleme bakymyndan yeterli de?il…?üphesiz burada önemli olan yöntem bilimi kullanyrken ?ekil ve muhteva bakymyndan fahi? bir yanly? yapylmamasydyr. Çünkü böylesi konularda yapylan yanly?ta, i?in içine byrakalym vebalin girmesi, günaha girmek te vardyr.

Yn?allah günaha girecek bir yanly? yapmamy?yzdyr…

Sn. Osman Ziya karde?ime her denemede oldu?u üzere yine i? dü?tü. Kusura kalmasyn… Yanly?lyk benden, düzeltmek senden.. Hakkyny helal et.

Selam ve sevgiler

Slm.

S.A.

Evet Saygyde?er Abim, dedi?iniz gibi. Sa? tarafy ba?langyç kabul etti?imiz için.. Ve hem ?ema hem çözümle ba?aryly bir özet olmu? tebrik ve te?ekkür ederim.

DYN

BAKARA 177

- Yyilik, yüzlerinizi do?u ve baty taraflaryna çevirmeniz(den ibaret) de?ildir.

Asyl iyilik,

Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin;

mala olan sevgilerine ra?men, onu yakynlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmy?a, (ihtiyacyndan dolayy) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin; namazy dosdo?ru kylan,

zekâty veren,

antla?ma yaptyklarynda sözlerini yerine getirenlerin

ve zorda, hastalykta ve sava?yn kyzy?ty?y zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davrany?larydyr.

Y?te bunlar, do?ru olanlardyr.

Y?te bunlar, Allah’a kar?y gelmekten sakynanlaryn ta kendileridir.

Dine kar?y çykanlar kendilerini bilirler, bizi de bilirler, biz de onlary biliriz.

Çünkü bu durum ki?inin sözünde, i?inde ve savynda yani zahirde bellidir.

Dini siyasete alet edenler ile siyaseti dine alet edenler kendilerini bilirler

fakat biz onlary bilemeyiz. Çünkü bu asli  niyet zahirde görünmez.

Herkes kendi içini bilir e?er kendine ve benine bakabiliyorsa…

Burada asyl sorun DYN ADINA HAREKET edenlerin, dü?ünleri ve davrany?larynyn dine uygunlu?u, görü?leri ve i?lerinin do?rulu?u, sözleri ve tutumlarynyn sorumlulu?udur.

Bir umumi ve mü?terek  dünya var bir de insanlar sayysynca özel ve bireysel dünya var.. öyle ise bir umumi ve ortak din varsa bir de mü’minler sayysynca özel ve ayryk “din” olmalydyr ve vardyr ki biz buna “mezheb” diyoruz. Fakat insanlar kendi mezheblerini kendi kurmak yerine, ça?a ba?ly kültürel engeller ve bulunulan yerden do?an sosyal ko?ullar yüzünden, bir ki?inin, örne?in Ymami ?afi, Ymamy Malik,  özel ve ayryk dini görü? ve yakla?ymyny  taklid etmek zorunda kaldyklary için, dini anlama yolu  ve uygulama yürü?ü yani GYDY?:ze-he-be  YANY  mezhebler insanlar sayysynca olmamy?  örneklenen ve ö?ütlenen yorumlar ve  uyulan ve tutulan synyrly yollar ortaya çykmy?tyr.

Bunun çe?itli nedenleri olabilir. Aklyma gelen birkaç temelli sebeplerden biri sosyal synyflaryn te?ekkülüdür. Ülema synyfy yani dili ve bilimi anlayan ve kullanan insanlar din konusunda dahi belirleyici olmu?tur. Ynsanlar hazyr para gibi hazyr bilgi ve çözümü de sevdiklerinden  din konusunda yetkin ve seçkin insanlaryn ardyndan gitmi?lerdir.  Di?er bir neden, insanlaryn ço?u zaman ve her asyrda ilim ve ibadetten  ziyade ticaret ve siyasete a?yrlyk verdiklerinden dini anlama ve ya?ama yolunu ilim ve ibadetle özelle?tirmek ve geli?tirmek yerine hazyr ekonomik ve politik iktidaryn dini anlayy?yny seçme  yolunu benimsemi?lerdir.

Hasyly  Yslamiyet, Hristiyanlyk ve Yahudilik dahi ortak ve semavi bir kaynaktan geldi?i ve tarihi süreç içinde birbirini izleyerek ortak aklyn kabul etti?i  tek bir din (YDEAL) bulunmasy gerekirken  geleneklerin olu?turdu?u ekonomik ve politik çykary terk etmeyen ya da edemeyen  ulema synyfy ( buna ümera ve a?niyayy da dahil edebiliriz) bu üç unsura yani gelenek, ekonomi ve politikalaryna dini paravan ederek yeni dine iltifat etmemi?ler ve halky pe?lerinden sürüklemi?lerdir. Böylece biri birbirinden ayry ÜÇ AYRI SEMAVY din ortaya çykmy?tyr. Di?er taraftan  insanlaryn ayryk kalbi kadar yol yani mezheb (REAL) olmasy gerekir. Ynsanlar konserve kutusu de?ildir ve kafalaryndan içinde bir ve ayny DYN  “salçasy” bulunmaz. Hatta maddi salça ve konserveler bile ayny kyvamda bulunmaz.  Böylece   insanlar sayysynca mezheb olmasy gerekirken bir din içinde sadece  en çok üç  dört büyük  mezheb varly?yny sürdürmektedir.  Birde dinler arasy ke?isme noktalarynda yani Yahudilikle Hristiyanlyk arasynda, Hristiyanlykla Yslamlyk arasynda, Yslamlykla Yahudilik arasynda ARA ÇÖZÜMLER bulunabilir ve gerçekten vardyr.. bilenler bilir.

Bu DYN’deki teksir (ço?alma)  ve MEZHEB’deki taklil (azalma)  hayatyn bir cilvesidir. Din hayatyn (ko?ullaryn) hayaty (kurallary) olmazsa ortak akyl ve dünya böyle birbirini tanymayan dinlere bölünür ve ayryca da özgün ve özgür ya?am / hayat / VITAL  böylesine  izm’ler ve mezheplerle  gelenekler ve genellemelerle daralyr. Ben Ymam-y Azam kadar takvaly, Ymam-y Malik kadar azimetli olmaya mecbur muyum ? Hayyr! Zaten onlar takvayy de?il fetvayy, azimeti de?il ruhsaty öngörmü?ler ve kendileri takvayy ve azimeti tercih etmi?ler. Ancak bu mezhebi kurulan ki?iler, bu i?e bir mezheb kurayym insanlar beni izlesinler diye tur?u kurar gibi mezheb kurmamamy?lar. Dini konularda ve sorunlarda görü?lerini açyklamy?lar. Ylmiyle amil bu zevata uyan insanlaryn ardyndan siyasette, ilimde, imanda ve amelde çe?itli mezhebler, meslekler ve me?rebler ortaya çykmy? ve  belli zaman ve belli yere ait bu ekoller  ve okullar zamanla umumi yol haline gelmi?ler.   

Fakat bizler yani bir mezhebi tutanlar dini gibi mezheblerimizi dahi  tam özümleyip kaynaktan ve ayetten kaziye, kaziyden (yargy)  kaide, kaideden hüküm (karar) çykaramady?ymyz için, benim gibi bu durumda olanlar için, “din adyna hareket edenler” adyny veriyorum.

Çünkü nasyl fen yapmak için matematik gerekiyorsa, bilim yapmak için dil (tercihan Yngilizce) icab ediyorsa dini bir kaziye ve hüküm çykarmak içinde ARAPÇA denilen kitabyn dilini bilmek lazym gelmektedir. Halbuki bunu tahsile imkanymyz olmady ya da verilmedi.. her ne ise..i?te din adyna hareket edenlerin unutmamasy gereken ilk i?, bu dil olumsuzlu?undan kaynaklanan kökenden uzaklyktan ba?ka  ki?isel arayy? ve özel ba?lany?larynyn farkynda olarak ortak ve genel dinin kapsayycy kurallaryny ve ku?atycy çözümlerini kendi sy? anlayy?y ve geçici dünyasy içinde küçültmemek ve daraltmamaktyr.  Din bir okyanus ve deryadyr. Mezheb ise bir deniz ve bahirdir. Bizim ilim, iman ve amelimiz ise bir göldür. Bir Müslümanyn tuttu?u ki?i ya da kendi adyna atty?y adym (mezheb)  ile din adyna gidilmesi gereken yolu (SIRAT) birbirinden ayyrmalydyr.  Metni manadan ayyrma ve hocanyn sözünü kitabyn kelamyndan tefrik etme derecesine gelmelidir.  Sonra KENDY'si ve kendisiyle birlikte YÜRÜYENLERYN  gidi? çizgisinin  bilerek ya da bilmeyerek ana yoldan çykmamasy ve sapmamasy için Allah’a yalvarmaly ve yakarmalydyr.

Zaten bu nedenle “ihdi-nâ-s-syrat-al-müstakim”  sözüyle do?ru yol ve istikamet, do?ru adym ve istikrar, do?ru gidi? ve inayet,  do?ru yürüyü? ve hidayet duasy yapmyyor muyuz ? Buradaki BYREYSEL dört talebi ORTAK’lyk ve  biz syrry içindeki AMYN yümni ve emni ile noktalyyoruz.

Din.. syrat.. mezheb…  Gidilen  yolda buyrulun din, yaratylan yol ve yapylan yürüyü? birbirinden ayrydyr. Yine bir din denklemi  ve  iman-dua özeti olan Amenerrasüli’den:  Tahmil aleynâ... Tuhammilnâ… Ve vüs’atymyz  kadar yapylan teklif. Bu bir ki?iye yüklenen yol ile bir bölgeye bir ça?a yüklenen teklif birbirinden ayrydyr. Ve ça?lar içinde yürüyen ümmete yüklenen teklif birbirinden ayrydyr. Ve Müslüman olmaktan ba?ka bir de  insan olarak be?erin HAMMALLIK etti?i yük ayrydyr. Y?te bu dört a?yrlyk içinde en dikkat edilmesi gereken yük; çapymyz kadar gerçekle?tirilmesi gereken i?lev ve görevdir.

Y?te bunu anlamaya ve ya?amaya  yardym edecek bir KUR’AN I?I?I (Bakara suresinin 177 nici ayetini) görmeyi ve göstermeyi deneyece?im.. amma koordinatik olacak… Yn?aallah

Sa?lycakla kalyn.

OSMANZYYA

Sentaks / sözdizimsel / BEYANÎ eksikliklerim VE

semantik / anlambilimsel / MAANΠ yetersizliklerim

için düz yazydan özür dilerim

Slm

Din ile ilgili hikmetli, tefekküri ve yol gösterici de?erlendirme ve açyklamalar yapmy? olmandan ve bu sözlere sebep  ve muhatap olmamdan dolayy, yüce Allah’un ho?nutlu?unu kazanan kullardan olmamyz ümidi ile yanly? anlamaya sebep olmamak için son cümlenden hareketle din ile ilgili noktayy ?öyle koysak nasyl olur…

Gerçekte dini do?ru anlama, azami ölçüde yararlanma-faydalanma; bir süreçtir. Bu süreç akyl bali olmakla ba?lar, ömür boyu devam eder. Kimi insan, bu sürecin sonuna geldi?inde belki murad edilen dinin hakikatini anlar, ona göre ya?ama gayreti içine girer. Kimi insanda ömrü ne kadar uzun sürerse sürsün  bir türlü  murad edilen dinin hakikatini anlayamaz. Senin dedi?in gibi hak dinden aldy?y birkaç motifin de içinde oldu?u kendine has, nefsine-i?ine geldi?i ?ekilde bir din icad eder ve ona göre ya?ar,  ba?kalarynyn da bu dine uymalary için gayret eder.

Evet! Din, gerek iman, gerekse amel cihetiyle Bakara 177’de  çok sade ve anla?ylyr biçimde özetlenmi?tir. Yani  bu ?ekilde anla?ylan ve ya?anan din, yüce Allah’yn murad etti?i dindir. Yani Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine ra?men, onu yakynlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmy?a, (ihtiyacyndan dolayy) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin, namazy dosdo?ru kylan, zekâty veren, antla?ma yaptyklarynda sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalykta ve sava?yn kyzy?ty?y zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davrany?larydyr .

Yani gerçek din, her iki alemi ilgilendiren, muhataplaryny her iki alemde saadete götürecek  bir kimyevi formül gibidir. Ne var ki muhataplar, kendilerine özgü farkly üslup ve yeteneklerinin olmasyndan yada farkly azim ve gayretin olmasyndan dolayy  bu formülü, farkly yo?unlukta ya?ayy?laryna tatbik etmek ve de?erlendirmek durumunda kalmaktadyrlar. Ki buradan, her kese göre farkly farkly dini ya?ayy?yn oldu?u anlamy çykmaz, çykmamalydyr. Olsa olsa Allah’yn ho?nutluk derecesine göre din nimetinden alynan lezzet yada y?yma farklyly?ydyr, denilebilir. Ki bu farklylyk ta esasen gerekli bir kanuniyettir.

Allah’yn murad etti?i dini ya?ayanlardan olmak umudu ve dile?i ile…

Saygy ve sevgilerimle