https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#:~:text=G%C3%B6zle%20g%C3%B6r%C3%BClmesi%20imk%C3%A2ns%C4%B1z%2C%20%C3%A7ok%20k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk,mikroskobu%29%20vb.%20ile%20incelenebilir - https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#:~:text=G%C3%B6zle%20g%C3%B6r%C3%BClmesi%20imk%C3%A2ns%C4%B1z%2C%20%C3%A7ok%20k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk,mikroskobu)%20vb.%20ile%20incelenebilir

Atom veya eycik, bilinen evrendeki tüm maddenin kimyasal ve fiziksel niteliklerini taşıyan en küçük yapı taşıdır. ^{https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#cite_note-1 -  Atom Yunancada "bölünemez" anlamına gelen "atomos"tan türemiştir. Atomus sözcüğünü ortaya atan ilk kişi MÖ 440'lı yıllarda yaşamış  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Demokritos - - taramalı tünelleme mikroskobu  (atomik kuvvet mikroskobu) vb. ile incelenebilir. Bir atomda, çekirdeği saran negatif yüklü bir  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Elektron - - protonlar  ve yüksüz  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6tron - - iyon  olarak adlandırılır. İyonlar oldukça kararsız yapılardır ve yüksek enerjilerinden kurtulmak için ortamdaki başka iyon ve atomlarla etkileşime girerler. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#cite_note-2 -}

Bir atom, sahip olduğu proton ve nötron sayısına göre sınıflandırılır: atomdaki proton sayısı kimyasal elementi tanımlarken, nötron sayısı da bu elementin  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/%C4%B0zotop - Elektronlar belirli enerji seviyelerinde bulunur ve  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Foton -        

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Aristoteles - - Empedokles 'in düşüncesine katılmış ve her şeyin dört ana maddeden yapıldığını savunmuştur. Bu dört ana madde  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Ate%C5%9F - - su ,  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Toprak - - havadır .

Bu zamanı izleyen çağlarda bu düşüncelere bir ilave yapılmadı, ilk kez 1803 yılında  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/John_Dalton - - kimyasal reaksiyonlarda  maddenin tam sayılarla belirlenen oranlarda  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Tepkime - - kütlelerini  ortaya koyan bir tablo hazırladı.

1869 yılında Rus kimyacı  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dmitri_Mendeleyev - - J.J. Thomson  1897 yılında  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Elektron - - Ernest Rutherford  günümüz atom modelinin temelini teşkil eden yapıyı ortaya koydu: atomun, kütlesinin büyük bir kısmını oluşturan bir çekirdek ve bu çekirdek etrafında dönen elektronlardan oluşmaktadır. Rutherford çekirdeği oluşturan pozitif yüklü parçacığa  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Proton - 1932 yılında  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/James_Chadwick - - nötronu  (adı, elektrik yükü 0 olduğundan, yani nötr olduğundan, nötron olmuştur.) buldu ve bu sayede 1935'te  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Nobel_Fizik_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC - - kuantum teorisi  doğrultusunda  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Niels_Bohr - - Bohr atom modelini  ortaya attı ve elektronların belli yörüngelerde bulunabildiğini ve bunun  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Planck_sabiti -

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Niels_Bohr - https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#cite_note-3 -  Bohr da tasarladığı bu modelle Nobel ödülüne de lâyık görülmüştür.

Atomun yapısını açıklayan ve bugün için kabul edilen son teori Kuantum Atom Teorisi'dir. Kuantum Atom Teorisi'ne göre atom modeli Bohr atom modelinden farklıdır. Bohr Atom Modeli'ne göre atomun merkezindeki çekirdeğin etrafında elektronlar çember şeklindeki yörüngelerde dolanmaktadırlar. Her bir çember yörünge belli enerji seviyesine sahiptir. Yörüngeler arası elektronik geçişler atomun renkli görünmesine neden olur. Ancak belli bir zaman sonra Bohr atom modelinin birçok spektrumu açıklayamadığından yetersizliği ortaya çıkmıştır.

Kuantum Atom Modeli'ne göre ise atomun merkezinde bulunan çekirdeğin etrafındaki elektronlar belli bölgelerde yani  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Orbital - Bir atomun çapı,  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atomik_orbital - {\displaystyle 10^{-8}}10 üssü eksi 8  cm civarındadır.  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom_%C3%A7ekirde%C4%9Fi - {\displaystyle 10^{-13}}10 üssü eksi 13 cm kadardır. Atomlar, boyutlarının görünür ışığın dalga boyundan çok küçük olması sebebiyle optik  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Mikroskop - - elektron mikroskobu ,  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/X_%C4%B1%C5%9F%C4%B1n%C4%B1_mikroskobu - - nükleer manyetik rezonans  (NMR) spektroskopisi gibi araç ve yöntemler kullanılır.

Yalnız  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Elektron - - olasılık fonksiyonu  ile ifade edilebilir. Elektronlar çekirdeğin etrafında buluta benzer bir şekildedir.

Atomaltı parçacıklar https://tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Atom&action=edit&section=3 - Düzenle

Ana madde:  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atomalt%C4%B1_par%C3%A7ac%C4%B1k - https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Bohr_Model.svg">

Sadece proton parçacığının bulunup tekli işlev gördüğü Bohr Atom Modeli

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:A_New_System_of_Chemical_Philosophy_fp.jpg">

Atomların içi dolu ve bölünmez olduğu fikrini savunan  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/John_Dalton - Atom sözcüğü her ne kadar “daha küçük parçacıklara bölünemeyen” gibi bir anlam taşısa da, çağdaş bilimde atom “atomaltı parçacıkların birleşimi” olarak tanımlanır. Atomdaki üç temel parçacık elektron, proton ve nötrondur. Bütün elementlerin atomlarında bu üç parçacık mutlaka bulunur; tek istisnası hidrojen-1 atomudur ki bu atomda nötron yoktur. Ayrıca herhangi bir hidrojen katyonunun elektronu da yoktur. Bundan dolayı hidrojen-1 atomunun katyonuna proton da denir.

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Atom.svg">

Helyum atomunun sadeleştirilmiş hâliyle atom modeli: İki  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Proton - - nötron  (yeşil), ayrıca etrafında dönen (sarı)  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Elektron - Negatif yüklü olan elektron, bu parçacıklar arasında 9,11⁻³¹ kg ile en hafif olanıdır. Boyutlarının ölçümü mevcut tekniklerle mümkün değildir. Proton pozitif yüklüdür ve kütlesi, 1,6726⁻²⁷ kg, yani elektronun kütlesinin  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Proton-elektron_k%C3%BCtle_oran%C4%B1 - −27kg’dır. Nötron ve protonların boyutları, her ne kadar yüzeyleri tam olarak tanımlanamasa da, birbirlerine yakın değerdedir.

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Standart_model - - kuark  adı verilen temel parçacıklardan oluşurlar. Kuarklar bir çeşit  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Fermiyon - - leptondur ) biridir. Her biri +2/3 veya -1/3 yüklü olan altı çeşit kuark vardır. Protonlar iki  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuark - - aşağı kuarktan  oluşur. Böylece yükü " 2.(+2/3) + 1.(-1/3)= +1 ", yani pozitif olur. Nötronlar ise iki aşağı kuark bir de yukarı kuarktan oluşur ve " 1.(+2/3) + 2.(-1/3) = 0 " sonucu yüksüz olurlar. (Bu hesaplarda +2/3 yukarı kuark, -1/3 ise aşağı kuarkları gösteriyor). Bileşimlerindeki bu farklılık yüklerinin yanı sıra kütlelerinin de değişik olmasına neden olur. Kuarkları,  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Gluon - - güçlü çekirdek kuvveti  bir arada tutar. Gluon, fiziksel kuvvetleri sağlayan gauge bozonlarından biridir.

Çekirdek https://tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Atom&action=edit&section=4 - Düzenle

Ana madde:  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom_%C3%A7ekirde%C4%9Fi - https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Binding_energy_curve_-_common_isotopes.svg">

Çekirdeği bir arada tutmak için gerekli olan enerjinin izotoplara göre değişimini gösteren bir grafik

Bir atomdaki bütün proton ve nötronlar, atomun boyutuna kıyasla çok küçük bir alana sahip olan çekirdektedir. Proton ve nötronun ikisi birden nükleon olarak adlandırılır. Bir çekirdeğin yarıçapı, toplam nükleon sayısı A olan bir atomda {\displaystyle {\begin{smallmatrix}1.07\cdot {\sqrt[{3}]{A}}\end{smallmatrix}}}  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Femtometre -

Nötron ve protonlar farklı fermiyon türleridir. Kuantum mekaniğinin kurallarından  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Pauli_d%C4%B1%C5%9Farlama_ilkesi - Barındırdığı nötron ve proton sayılarının çok farklı olduğu bir çekirdek, radyoaktif bozunmaya uğrayıp daha düşük bir enerji seviyesine geçerek nötron ve proton sayılarını birbirine yakın değerlere çeker. Birbirine yakın sayıda proton ve nötron içeren çekirdekler radyoaktif bozunmaya karşı daha kararlıdır. Ancak atom numarası arttıkça, protonların birbirlerine uyguladıkları elektrostatik itme kuvvetleri artacağından, protonlar arasına girerek bu itmeleri azaltan nötron sayısı giderek çoğalır. Bunun sonucunda atom numarası 20’nin üzerinde (20, kalsiyumun atom numarasıdır) nötron ve proton sayıları eşit kararlı çekirdekler bulunmaz. Atom numarası arttıkça, kararlı bir çekirdek için gerekli olan nötron/proton oranı 1,5’e doğru kayar.

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg">

İki protonun füzyona uğrayarak bir nötron ve bir protona dönüşmesini gösteren bir çizim. Füzyon sonucunda pozitron (e⁺) ve elektron nötrinosu salınır.

Atom çekirdeğindeki proton ve nötron sayıları değiştirilebilse de bu çok büyük bir enerji gerektirir ve bu olay sonucunda, çekirdeğin değişmesi için emilen enerjiden daha fazla enerji dışarı salınır. Çekirdeğin daha az sayıda nükleon içeren çekirdeklere bölünmesine  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCkleer_fisyon - - nükleer füzyon  denir ve füzyonun gerçekleşmesi için gerekli olan enerji, nükleer füzyon için gerekli enerjiden çok daha fazladır. Yine füzyon sonucunda ortaya çıkan enerji, fisyonun ortaya çıkardığı enerjiden de fazladır.  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z - - beyaz cüce ,  https://tr.m.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1z%C4%B1l_dev - - kara delik  dönüşür.

1.      https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Atom#cite_ref-1 -  Pullman, Bernard (1998).  https://books.google.com/books?id=IQs5hur-BpgC&q=Leucippus+Democritus+atom&pg=PA56 - - ISBN   https://tr.m.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-19-515040-7 - - arşivlendi . Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.