Türk yazar, tarihçi, edebiyat tarihçisi, müzeci ve mutasavvyf.

Osmanly Devleti’ne 33 yyl boyunca çe?itli görevlerde hizmet eden Ybnülemin Mahmut Kemal , II. Abdülhamit devrinde Yyldyz Sarayy ar?ivinde ve Cumhuriyet devrinde ise ar?ivin tasnif edilerek Ba?bakanly?a devredilmesinde görev yapty..

1913 yylynda Süleymaniye Camii külliyesinde “Evkaf-y Yslâmiye Müzesi” adyyla kurulan Türk ve Yslâm Eserleri Müzesi’nin kurucusudur. Benzer bir kurumu Kahire’de kurdu.

Biyografi alanynda pek çok eser verdi. Son dönem Osmanly ?airleri, müzisyenleri, sadrazamlary, hattatlary hakkyndaki eserleri ile bu ki?ilerin unutulmalaryny önlemeye çaly?ty.

Ya?amy boyunca kona?yndaki düzenli toplantylarda ilim ve sanat dünyasyndan kimseleri a?yrlayarak kültür hayatyna hizmet etti.

1885 yylynda ?ehzade Rü?diyesi'ni bitirdikten sonra bir süre Mülkiye ve Hukuk Mekteplerine devam etti ancak rahatsyzly?y sebebiyle buralary bitiremeden ayryldy ve özel hocalar ile medrese derslerine devam ederek kendini yeti?tirdi.

1909 senesinde Sultan II. Abdülhamit'in hal'inden sonra saraya verilmi? olan jurnalleri tasnif ve imha ile görevlendirilen komisyonun ba?yna getirildi ve bu syfatla Yyldyz Sarayy evrakyny inceleme imkânyny buldu.

Sanatla da ilgili olan Ybnülemin, hat sanatyny ya?atma amacyyla “Medresetü’l Hattatin” adly okulun kurulmasynda eme?i geçti.

1927’de Ybnülemin, kurucularyndan oldu?u Yslam Eserleri Müzesi'nin Müdürlü?ü’ne tayin edildi. 1935'de emekli oluncaya kadar bu görevde kaldy.

Ybnülemin Mahmud Kemal Ynal, bu görevlerin yany syra Kütüphaneler Tasnif Y?leri Mü?avirli?i ile Yslam Ansiklopedisi Mü?avirliklerinde de bulundu

Ya?amynyn son dönemlerinde Vefa'daki evi muhafazakâr fikir adamlary ve ?airler için bir tür meclis niteli?ini kazandy; Ybnülemin'in son devir Osmanly erkân ve ricali hakkyndaki ola?anüstü geni? bilgisi ve kendine özgü fikirleri kendisinden genç ku?aklary tarafyndan da takdir edildi.

1930'da "Son Asyr Türk ?airleri" adly eserini yayynlady. Bu eserde son dönem Osmanly ?airleri hakkynda bilgi verdi.

1940-1953 arasynda son 37 Osmanly sadrazamynyn ayryntyly hayatlaryny içeren 14 ciltlik "Osmanly Devrinde Son Sadrazamlar" adly eseri yayynlandy.

1953 yylynda, hayaty boyunca toplady?y kitap, yazy ,belge ve levha koleksiyonunu y Ystanbul Üniversitesine ba?y?lady. Kona?yny ise Yslami ilimlerde ö?renim görenleri baryndyracak bir yurt olarak kendi adyny ta?yyan vakfa ba?y?lady.

Merkezefendi Mezarly?y'na yatmaktadyr.
---------------------------------------------------
Trt'den bir video :
http://www.trthaber.com/videolar/ibn...-inal-888.html

Monografi alanyndaki eserleri:

-Son Asyr Türk ?airleri
-Son Sadrazamlar
-Ho? Seda
-Son Hattatlar.

Hakkynda yazylanlar,söylenenler:

-"Mizacym asabi, teessürüm ?edit, kalbim rakik, intikal ve infialim seri oldu?undan, o ?efkatli baba ve anne beni hüsn-i muamele ile büyütmeye ve kalbimi incitmemeye itina etmi?lerdir"


-"Onun hukuk-y be?er beyannamesi 'Ya beni oldu?u gibi kabul edersiniz, yahut sizin için yokum' diye ba?lardy ve sizin inkarynyza kadar giderdi." Ahmet Hamdi Tanpynar"

Kendime dair" ba?lykly otobiyografik notunu, gene "Son Asyr Türk ?airleri"nde buluyoruz: Yrfan âlemine âcizane hizmet etmek maksadiyle yyllarca u?ra?arak –Allah’yn inayetiyle- vücude getirdi?im ?u naçiz eserde erbaby kemal kafilesine katylarak kendimden bahsetmek hatyr ve hayalimden geçmemi?di.

Hakkymda ibrazy iltifat eden eviddadan ekseri benim de terceme-i halimle birkaç manzumemin dercini musyrrane taleb etdiler. Kendimden sykylarak bu sahifelerde ?ahsymdan ve eserlerimden bahsetme?e ve bir kaç menzum sözümü derce mecbur oldum.

Bazy insanlara istihkaklaryndan fazla kyymet verilir, haklarynda hürmet ve muhabbet gösterilir. Ben de o insanlardanym.

Fakat bana kyymet verenler, hakikati halde kendi kyymetlerini isbat ediyorlar,çünki kyymeti olanlar, ba?kalarynda da kyymet görürler. Kyymeti olmyyanlar, ba?kalarynda da kyymet göremezler.

Kemali aczimle beraber -muhtelif eserlerde, gazete ve mecmualarda- benden pek çok bahsedilmi? oldu?u içün burada sözü uzatmamak icab ederken lüzumundan fazla söylendim. Ho? görün.

Eski istanbul vali ve belediye ba?kanlaryndan Ord. Prof. Fahrettin Kerim Gökay onu ?öyle anlatir:

“ Valili?im syrasynda bir gün Celal Bayar, Adnan Menderes ve bazy bakanlar istanbul’a geldiler. Efendi hazretlerini buraya getir de kendisiyle bir de yüz yüze görü?elim, diye haber gönderdiler. Mahmud Kemal Bey’e gittim ve durumu arzettim. Sinirli ve öfkeli bir tavyrla, “Ben o heriflerin aya?yna gitmem” dedi. Ysrar ettim; yalvardym, yakardym,sonunda ikna ettim. Bin naz ile ve söylene söylene Florya deniz kö?küne götürdüm. Yenilip içildikten sonra sohbet fasly ba?lady.Bir ara Celal Bayar, Mahmut Kemal Bey’e hitaben ?öyle dedi:

-Efendi Hazretleri! Son Sadrazamlar adyndaki eserinizi okudum. Hakikaten güzel yazmy?synyz. Lakin hep Osmanly döneminin sadrazamlaryny, devlet adamlaryny anlatyyorsunuz. Bir eser daha kaleme alsanyz, orada da cumhuriyet devri ba?vekillerini, cumhurba?kanlaryny tanytsanyz acaba nasyl olur?

Ybnülemin Mahmut Kemal Bey, kar?ysyndakinin cumhurba?kany oldu?unu dü?ünmeye bile gerek görmeden “Kim o herifler?” diye sordu ve devam etti:

-Ben Son Sadrazamlary yazarken öyle rastgele hareket etmedim.Hepsini yakyndan tanydym. Kimisinin hizmetinde bizzat bulundum, kimisiyle birlikte görev yaptym. Merhum babam Mehmet Emin Pa?a sayesinde bir ço?unun aile mahremiyetine kadar sokuldum. Meziyetlerine, kusurlaryna, bir aile oca?y samimiyeti içinde ?ahit oldum. Onlarla dü?tüm onlarla kalktym. Halbuki yenileri tanymyyorum. Zaten yazylacak yönlerinin bulundu?una da inanmyyorum.

Hem eskiden bir adam sadaret makamynyn çykaca?y zaman belli bir kademeden geçer, belli bir merhale kat ederdi. Mesela önce vali olur, sonra nâzyr (bakan) olur, derken sadrazamly?a kadar yükselirdi. ?imdi öyle mi? Ne idi?ü belirsiz bir adam, beklemedik bir anda milletin ba?yna geçiyor, sonra o nevzuhur (yeni çykma) ?ahys, âlimi, ulemayy aya?yna ça?yryyor.”

Süleyman Nazif onun için: “Ne kendi kimseye benzer, ne kimse kendisine” demi?tir.

-Ya?ady?y dönemde kendi evinde tertip etti?i toplantylara devrin önemli ilim ve sanat adamlary devam edermi?. Üstad bu toplantylarda misafirlerine ?erbetler ikram eder, bu ?erbetleri tek yudumda içme görgüsüzlü?ünde bulunanlary ise bir daha davet etmezmi?.


-So?uktan çok çekti?i için yazyn bile ?emsiye-paltoyla dola?an, evinde asla pencere açylmasyna izin vermeyen biriymi?.

Ünlü mizah dergisi Akbaba'nyn eski harflerle yayymlandy?y yyllarda Yusuf Ziya (ortaç) ile bacana?y Orhan Seyfi (orhon), Ybnülemin Mahmut Kemal'e gitmi?ler ve ondan Ystanbul'un semtlerine göre oralarda kimlerin oturmasy gerekti?ini sormu?lar. O da listeyi hazyrlayyp vermi?. Yyllar sonra konu yeniden ele alynmy? ve Ynal ilaveler yapmy?. i?te size, kimler nerede oturmaly sorusuna cevaplar:

kasaplar: etyemez'de,
arabacylar: ahyrkapy'da,
sebzeciler: bostancy'da,
kebapçylar: ?i?hane'de,
fyryncylar: unkapany'nda,
tur?ucular: sirkeci'de,
elmacylar: elmada?'da,
badanacylar: kireçburnu'nda,
fyndykçylar: fyndykly'da,
halycylar: halycyo?lu'nda,
çiçekçiler: çiçekpazary'nda,
tiryakiler: çubuklu'da,
dervi?ler: erenköy'de,
körler: göztepe'de,
bebekler: sütlüce'de,
arnavutlar: arnavutköy'de,
zenciler: kuzguncuk'ta,
sünnetçiler: cerrahpa?a'da,
kandilciler: kandilli'de,
öksürenler: yhlamur'da,
borçlular: selamsyz'da,
tespihçiler: mercan'da,
harem a?alary: harem'de,
sütnineler: bebek'te,
dilsizler: bülbülderesi'nde,
sevdalylar: ku?dili'nde,
sarho?lar: küfeciler'de,
sabyrlylar: eyüp'te,
kabadayylar: tozkoparan'da,
medeni e?kyyalar: bo?azkesen'de,
sülükçüler: büyükdere'de,
haneberdu?lar: kalender'de,
talihsizler: güngörmez'de,
mezar bekçileri: türbe'de,
günahkârlar: azapkapy'da,
enfiyeciler: akyntyburnu'nda,
maliyeciler: defterdar'da,
dilberler: vefa'da,
ba?tan çykanlar: yerebatan'da,
doktorlar: hekimo?lu'nda,
pa?alar: pa?abahçe'de,
köseler: kabasakal'da,
caniler: zindankapysy'nda,
hafifme?rep kadynlar: ya?maksyyyran'da,
hayvan sahipleri: samanpazary'nda,
?yk beyler, hanymlar: moda'da,
kürkçüler: ayazpa?a'da,
hâkimler: kadyköy'de.
--------------------------------
Kaynak: Ynternetten derlenerek düzenlendi.