Felsefi bilgiyi dü?ünce-yorum-tahmin-kanaat olarak ifade edersek analitik açyklamamyzyn merkezine bu dört kavramy koyabiliriz. Dikey koordinat ekseninin  alt tarafyna akyl ve hissi, üst tarafyna akyl ve hissin nazar eti?i e?ya ve e?hasy koyabiliriz, ki akyl his e?ya ve e?hasa bakarak ortaya dü?ünce-yorum-kanaat-tahmin serdedebilsin. Yatay koordinat ekseninin sa? tarafyna müspet felsefenin dayandy?y matamatik disiplini ile ba?lantyly analiz ve sentez metodunu, sol tarafa da mantyk ilmi ile ba?lantyly kyyas ve temsil metodunu koyabiliriz. Ki menfi ve müspetli?in dayanaca?y ilmi disiplinler olarak ta matamati?i alt sa? alana, manty?y da alt sol alana koyabiliriz. Ayny ?ekilde alt sa? alana matamatiki gerçeklik olan kanun kavramyny, sol alana en nihayet mantiki bir kanaat olabilecek teori kavramyny yerle?tirebiliriz. Üst sa? alana yine matamatikle ba?lantyly fen’i, üst sol alana tabiaty koyabiliriz. Ayny ?ekilde en üst sa? alana müsbet felsefenin e?ya ve e?has ile ilgili ifade etmek istedi?i gerçekli?i, en üst sol alana da menfi felsefenin yine e?ya-e?hasla ilgili yanly?-eksik-abartyly tanymlamalaryny yerle?tirebiliriz. Böylece müsbet ve menfi olarak ikiye ayyrdy?ymyz  felsefenin temel  göstergelerini ?ematik olarak ortaya koymu? oluruz.

?emanyn çözümlenmesi

Felsefe, her kesin az veya çok bildi?i gibi insanyn akla ve hislerine dayanarak e?ya ve e?has hakkynda; do?ru-isabetli-gerçek yada yanly?-isabetsiz-abartyly bir ?ekilde yapmy? oldu?u yorum-kanaat-tahminlerden olu?an bilgilerdir. Ki do?ru-gerçekli?i olana müspet felsefe, yanly?-eksik-abartyly olanyna menfi felsefe denilmek suretiyle felsefenin iki kutuplu oldu?u söylenebilir.  Felsefi bilgiler bir cihetten matematikle, bir di?er cihetle de mantykla ili?kidir. Bu nedenle mantykta kullanylan kyyas-temsil metotlary ile matamatikte kullanylan analiz-sentez metodlary felsefede de geçerlidir. ?üphesiz esas olan matamatiki ve mantiki metotlara dayaly gerçekli?i-do?rulu?u açyk olan felsefi bilgilerdir. Ki Yslami terminolojide bu bilgiye hikmet denilmektedir. Son zamanlarda baty kaynaklary bu felsefeyi, bilim felsefesi ady altynda ifade etmektedir. Ne var ki menfi felsefe, batydan dal budak salmy? olarak dünyayy etkilemi?tir. Mantyk metotlary kullanylarak do?rulu?u ifade edilmeye çaly?ylan, ancak yinede mantyki ve ilmi tutarlyly?y olmayan menfi felsefenin, insanlara empoze edilme ve dayatylma durumu olmady?y sürece, ara?tyrmacylaryn, bilim adamlarynyn ilgi alanyna  girmedi?ini söyleyebiliriz.

S.A.